Gwintowanie to proces wytwarzania gwintu – spiralnego rowka, który pozwala na połączenie dwóch elementów (np. śruba i nakrętka). Gwinty mogą być zewnętrzne (np. na śrubie) lub wewnętrzne (np. w nakrętce, otworze). Gwintowanie może być wykonywane ręcznie lub maszynowo, różnymi technikami – zależnie od materiału i zastosowania.
Gwint to spiralny rowek o określonym skoku, głębokości i kącie, który umożliwia:
łączenie elementów (mechaniczne połączenia)
regulację (np. śruby rzymskie)
przenoszenie ruchu (np. śruby trapezowe w napędach)
Wykonywane za pomocą gwintowników (do otworów) i nawieraków / narzynek (do wałków)
Do prac montażowych, warsztatowych, naprawczych
Proste i niedrogie, ale czasochłonne
Gwinty wykonuje się na tokarkach, frezarkach, centrach CNC
Szybsze, precyzyjne, powtarzalne
Używa się gwintowników maszynowych, frezów gwintujących lub narzędzi CNC
Gwint nie jest wycinany, lecz wytłaczany w materiale
Wymaga plastycznego materiału (np. aluminium, stal niskowęglowa)
Bardzo trwałe gwinty, bez odprysków i zadziorów
Gwinty powstają poprzez frezowanie specjalnym frezem gwintującym
Stosowane głównie w CNC, umożliwia wykonywanie gwintów o dużych średnicach i głębokości
Zewnętrzny – np. na śrubach, trzpieniach
Wewnętrzny – np. w nakrętkach, otworach
Rodzaj gwintu |
Charakterystyka | Zastosowanie |
---|---|---|
Trójkątny (metryczny) |
Najczęstszy, kąt 60° | Połączenia śrubowe |
Trapezowy |
Mocny, kąt 30°/29°, szeroki profil | Napędy śrubowe, maszyny |
Prostokątny |
Wysoka sprawność, trudny w wykonaniu | Siłowniki, precyzyjne mechanizmy |
Okrągły |
Duża odporność na zabrudzenia | Kolej, przemysł ciężki, armatura |
Stożkowy |
Uszczelniający, zwiększa szczelność | Rury, instalacje ciśnieniowe |
Prawoskrętny – standardowy, większość połączeń
Lewoskrętny – do specjalnych zastosowań (np. aby nie odkręcał się samoczynnie)
Motoryzacja: śruby, czujniki, wtryski
Budownictwo: połączenia konstrukcyjne, kotwy
Przemysł maszynowy: osie, siłowniki, wrzeciona
Hydraulika: połączenia rurowe
Dom i warsztat: naprawy, montaż, śruby regulacyjne
🔁 Gwinty mogą być jedno- lub wielozwojne – te drugie stosuje się tam, gdzie trzeba szybciej przemieszczać element (np. w śrubach pociągowych).
Gwintowanie ma na celu uzyskanie precyzyjnego, wytrzymałego gwintu, który umożliwia połączenie dwóch elementów za pomocą śruby lub nakrętki. Często stosuje się go w przemyśle motoryzacyjnym, budowlanym i maszynowym.